Vergelijk omvormers
De omvormer is na de zonnepanelen het belangrijkste onderdeel van je systeem. De omvormer is een apparaat dat de gelijkstroom uit de zonnepanelen omzet in wisselstroom die je in je huis kunt gebruiken. Het is belangrijk om de juiste omvormer te kiezen. CompareMySolar adviseert om een degelijk omvormermerk te kiezen, omdat de omvormer niet de hele levensduur van het systeem meegaat. Een standaard omvormer moet na 10-15 jaar een keer worden gereviseerd of vervangen en als je een gangbare omvormer hebt is het waarschijnlijker dat er simpelweg een revisiesetje op de markt beschikbaar is.
Soorten omvormers
String-omvormer
Dit is de meest gebruikte omvormer. Het is een apparaat ter grootte van een halve magnetron dat vaak op zolder geplaatst word, met een enkele kabel naar de meterkast. De zonnepanelen zitten aan één ingang en vormen één string zonnepanelen, vandaar dat deze omvormers ook wel stringomvormers genoemd worden. Het heeft als voordeel dat het goedkoper is en een hoge efficiëntie kan opleveren. De belangrijkste nadelen zijn de levensduur van slechts 10-15 jaar en het feit dat de zwakste schakel telt bij schaduwwerking en paneeldegradatie. Zonnepanelen zitten namelijk allemaal in serie en net als bij kerstverlichting werkt het hele systeem slecht als 1 paneel slecht presteert.
Bekende merken van deze omvormers zijn SMA, Mastervolt, Fronius en Kostal.
Micro-omvormers
Een nieuw type omvormer, waarbij onder elk paneel een kleine individuele omvormer word geplaatst. De zonnepanelen staan hierdoor niet in serie, maar parallel geschakeld. De belangrijkste voordelen zijn dat schaduwwerking en paneeldegradatie van individuele panelen de rest van de zonnepanelen niet langer negatief beïnvloedt. Tevens hebben micro-omvormers een verwachte levensduur van wel 25 jaar, en hoeven dus niet na 10-15 jaar vervangen te worden. Nadelen van deze omvormers zijn dat ze duurder in de aanschaf zijn en het onhandiger is in geval van een reparatie, want de omvormers zitten onder de zonnepanelen. Ander nadeel is dat deze omvormers buiten geplaatst worden en dus blootgesteld zijn aan de elementen. Micro-omvormers gaan nog niet zo lang mee dat duidelijk is of die lange levensduur gehaald gaat worden.
Bekende merken van deze omvormers zijn Enphase en Solar Edge.
Power-optimizers
Power-optimizers hebben nog steeds een enkele centrale omvormer die de gelijkstroom naar wisselstroom omzet, maar elk paneel is tevens individueel geschakeld middels een klein kastje, waardoor ieder paneel zijn eigen optimale output kan hebben. Het voordeel ten opzichte van micro-omvormers is dat er een iets hogere efficiëntie behaald kan worden, het nadeel is dat de centrale omvormer nog steeds na 10-15 jaar vervangen dient te worden. Deze power optimizers worden vooral ingezet op daken die deels last hebben van schaduw.
Eigenschappen van omvormers
Efficiëntie
De beste omvormers hebben een efficiëntie van boven de 98%. Goedkopere modellen van minder bekende fabrikanten hebben vaak een stuk lagere efficiëntie. Bedenk dat als de zonnepanelen € 400 – € 800 per jaar opbrengen dat een 5% efficiëntieverschil van de omvormer tot € 20 – € 40 euro per jaar is. Gezien de levensduur van omvormers van ongeveer tien tot 15 jaar, kan een goede omvormer dus honderden euro’s meer opbrengen dan een slechte omvormer. Bedenk wel dat de efficiëntie de maximaal haalbare efficiëntie is, en deze niet altijd behaald wordt. Als er bijvoorbeeld maximaal 100 watt door de omvormer heen gaat en deze omvormer zelf 2 watt gebruikt dan is dat een omvormerefficiëntie van 98%. Maar bij hele lage zoninstraling van bijvoorbeeld 20 Watt leidt een verbruik van 2 watt tot een efficiëntie van slechts 90%. Voor gedetailleerd advies over de keuze van omvormers kan je lokale installateur het beste helpen.
Afmetingen en geluidsoverlast
String-omvormers worden vaak op zolder geplaatst in de ruimte van de cv-installatie. Ze meten ongeveer 40cm x 30cm met een diepte van 20cm. Als de zolderkamer gebruikt wordt als slaapkamer dan is het de moeite waard om te vragen naar het geluid dat de omvormer produceert. De meeste zonnepanelen omvormers zijn (zo goed als) geruisloos, maar het is beter om dit vooraf bij de installateur te controleren.
Levensduur
Normale string omvormers hebben een levensduur van ongeveer 10-15 jaar en de meeste fabrikanten geven een garantie van maximaal 10 jaar. Micro-omvormers komen met de belofte van een levensduur van 25 jaar, maar zijn nog maar enkele jaren op de markt. Een omvormer heeft geen onderhoud maar wel vervanging nodig. Dit kan of een complete vervanging zijn of een revisie (herstel) middels vervanging van de printplaat in plaats van de complete omvormer.
Tips over omvormers
Let op efficiëntie en levensduur: de efficiëntie van de omvormer is hoeveel van de gelijkstroom wordt omgezet in wisselstroom. Dit zit normaliter tussen de 92% en 98% (hoe hoger hoe beter) en kan dus tot vijf procent verschil in je elektriciteitsopbrengst betekenen. De levensduur van de omvormer is normaliter 10 tot 15 jaar. De omvormer moet dus in ieder geval één keer gereviceerd of vervangen worden gedurende de verwachte levensduur van de zonnepanelen, en de kosten hiervan bedragen ongeveer tien procent van de systeemprijs.
Een groot merk is meestal een veilige keuze: grote fabrikanten in omvormers hebben vaak een meer betrouwbare garantie. Merken zoals SMA, Fronius en PowerOne hebben een groot marktaandeel, al zijn er tientallen andere omvormerfabrikanten om uit te kiezen. Een bijkomend voordeel van een grote fabrikant is dat je na 10-15 jaar een revisie (herstel) van de omvormer kan laten doen in plaats van complete vervanging. Bij een revisie word alleen de printplaat van de omvormer vervangen, en dit scheelt ongeveer de helft van de vervangingskosten, maar dan moet de omvormer fabrikant na 10-15 jaar nog wel bestaan.
Een kleinere omvormer kan interessant zijn: de capaciteit van de omvormer word net als de systeemgrootte van de zonnepanelen uitgedrukt in kWp. Het hoeft echter niet helzelfde te zijn, en in sommige gevallen is een kleine omvormer aan te raden, bijvoorbeeld een 3.6kWp omvormer op een 4.0kWp zonnepanelen systeem. De reden hiervoor is dat elke omvormer een minimum hoeveelheid stroom nodig heeft om aan te springen, en deze minimum hoeveelheid is hoger voor omvormers met een grotere capaciteit. Dus een kleinere omvormer zorgt ervoor dat je omvormer eerder aanspringt in de morgen en later uitspringt in de avond, wat een betere energieopbrengst tot gevolg heeft. Het nadeel dat zo’n omvormer op hele zonnige dagen de output aftopt is minimaal in minder zonnige landen als Nederland.
Bij schaduw zijn Micro-omvormers of Power-optimizers een betere optie: een normale omvormer wordt in de zolderruimte geplaatst en heeft een enkele string die alle panelen achter elkaar schakelt. Dit betekent dat de output van het zwakste zonnepaneel (in de schaduw) bepalend is voor de andere panelen (niet in de schaduw). Micro-omvormers, bijvoorbeeld van het merk Enphase, en power-optimizers, bijvoorbeeld van het merk Power-One, hebben dit probleem niet doordat ze elk paneel individueel schakelen. Daardoor heeft ieder paneel zijn eigen, optimale output. Dit heeft een positief effect bij schaduwwerking en beperkt de negatieve impact van lange termijn degradatie van zonnepanelen die ongelijk per paneel kan verlopen.
Fabrikanten van omvormers
Er zijn tientallen bedrijven die omvormers maken en de markt is momenteel erg aan het veranderen. Traditioneel waren Westerse bedrijven het grootst, vanwege een focus op kwaliteit en garantie. Zo was de wereldwijde top 5 volgens IHS research in 2012 als volgt: SMA (EU), Power-One (USA), Kaco (EU), Advanced Energy (USA), Fronius (EU). Echter, net zoals in de markt voor zonnepanelen zijn Aziatische bedrijven aan een grote opkomst bezig. Dus in 2013 waren de top 5 omvormer bedrijven als volgt: SMA (EU), Power-One (USA), Omron (Japan), Tmeic (Japan), Sungrow (China). Dit had tot gevolg dat voorheen betrouwbare Europese spelers zoals Fronius ineens niet langer in de wereldwijde top 10 aanwezig waren, en dat Chinese prijsvechters zoals Sungrow het juist heel goed doen.